Administrata “Trump” duket se ka vendosur Shqipërinë dhe kryeministrin Edi Rama nën një vëzhgim të rreptë, duke futur korrupsionin shtetëror në “rreth të kuq” amerikan. Shtetet e Bashkuara kanë shpallur një ofensivë të re kundër vjedhjeve shtetërore dhe abuzimeve me pushtetin në Ballkanin Perëndimor. Në fokus të drejtpërdrejtë janë prokurimet publike, gjyqësori dhe institucionet kyçe të qeverisjes. Dokumentet strategjike parashikojnë rritje të mbikëqyrjes ligjore dhe rregullatore mbi lirinë e informacionit dhe transparencën shtetërore.

SHBA kërkojnë goditje të korrupsionit politik, veçanërisht aty ku përfshihen tenderët dhe fondet publike. Një vëmendje e veçantë i kushtohet mbrojtjes kibernetike dhe rrjeteve të infrastrukturës digjitale të shtetit. Uashingtoni synon të forcojë rolin e institucioneve të pavarura dhe mediave investigative. Ballkani Perëndimor do të përfshihet në iniciativa të reja amerikane kundër korrupsionit dhe ndikimeve keqdashëse. Strategjia amerikane parashikon trajnime, asistencë teknike dhe monitorim të vazhdueshëm. Shqipëria përmendet si pjesë e hartës së rrezikut për keqmenaxhim dhe mungesë llogaridhënieje.

Mesazhi është i qartë: epoka e pandëshkueshmërisë po mbyllet. Uashingtoni po shtrëngon lakun dhe po kërkon përgjegjësi reale nga pushteti. Ndërkohë më poshtë po pasqyrojmë pjesë nga dokumenti i Kongresit Amerikan të titulluar “Akti për Demokracinë dhe Prosperitetin e Ballkanit Perëndimor”, ku interesi strategjik i Shteteve të Bashkuara të Amerikës është promovimi i rritjes ekonomike dhe zhvillimit demokratik në rajon, ndërsa SHBA e konsideron rajonin si thelbësor për paqen dhe stabilitetin e kontinentit evropian.

SEKTIONI 6. Iniciativat për zhvillim demokratik dhe ekonomik dhe prosperitet

(a) Iniciativa Kundër Korrupsionit. —Sekretari i Shtetit, nëpërmjet programeve të vazhdueshme dhe të reja, do të zhvillojë një iniciativë që—

(1) synon të zgjerojë asistencën teknike në secilin vend të Ballkanit Perëndimor, duke marrë parasysh kushtet lokale dhe në varësi të marrëveshjes së qeverisë së vendit pritës për të zhvilluar strategji të reja kombëtare kundër korrupsionit;

(2) kërkon të ndajë praktikat më të mira me agjencitë civile të zbatimit të ligjit dhe institucionet gjyqësore, si dhe organet e tjera administrative përkatëse të vendeve të Ballkanit Perëndimor, dhe të ofrojë trajnime për to, për të përmirësuar efikasitetin, transparencën dhe llogaridhënien e agjencive dhe institucioneve të tilla;

(3) forcon strategjitë ekzistuese kombëtare kundër korrupsionit—

(A) për të luftuar korrupsionin politik, veçanërisht në gjyqësor, organet e pavarura të mbikëqyrjes së zgjedhjeve dhe proceset e prokurimit publik; dhe

(B) të forcojë mbikëqyrjen rregullatore dhe legjislative të fushave kritike të qeverisjes, siç janë liria e informacionit dhe prokurimi publik, duke përfshirë forcimin e mbrojtjes kibernetike dhe rrjeteve të infrastrukturës së TIK-ut;

(4) përfshin vendet e Ballkanit Perëndimor në Iniciativën Evropiane të Rezistencës Demokratike të Departamentit të Shtetit, ose në çdo iniciativë pasardhëse ekuivalente, dhe e konsideron Ballkanin Perëndimor si marrës të fondeve kundër korrupsionit për një iniciativë të tillë; dhe

(5) synon të promovojë rolin e rëndësishëm të një mediaje të pavarur në luftën kundër korrupsionit përmes angazhimeve me qeveritë e vendeve të Ballkanit Perëndimor dhe ofrimit të mundësive të trajnimit për gazetarët mbi raportimin investigativ.

(b) Prioritizimi i qëndrueshmërisë kibernetike, tregtisë rajonale dhe konkurrueshmërisë ekonomike.—

(1) NDJENJA E KONGRESIT.—Është ndjenja e Kongresit që—

(A) promovimi i marrëdhënieve më të forta ekonomike, qytetare dhe politike midis vendeve të Ballkanit Perëndimor do t’u mundësojë vendeve të shfrytëzojnë më mirë burimet ekzistuese dhe të maksimizojnë sigurinë e tyre ekonomike dhe qëndrueshmërinë demokratike duke përforcuar mbrojtjen kibernetike dhe duke rritur tregtinë e mallrave dhe shërbimeve midis vendeve të tjera në rajon; dhe

(B) Investimet dhe ndihma e Shteteve të Bashkuara për krijimin e një rajoni më të integruar sigurojnë stabilitet politik dhe siguri për rajonin.

(2) STRATEGJI 5-VJEÇARE PËR ZHVILLIMIN EKONOMIK DHE QËNDRUESHMËRINË DEMOKRATIKE NË BALLKANIN PERËNDIMOR. —Jo më vonë se 180 ditë pas datës së hyrjes në fuqi të këtij Akti, Sekretari i Shtetit dhe Administratori i Agjencisë së Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar, në koordinim me krerët e departamenteve dhe agjencive të tjera përkatëse Federale, do t’u paraqesin komiteteve përkatëse të kongresit një strategji rajonale të zhvillimit ekonomik dhe qëndrueshmërisë demokratike për Ballkanin Perëndimor që plotëson përpjekjet e Bashkimit Evropian, kombeve evropiane dhe institucioneve të tjera financiare shumëpalëshe—

(A) të shqyrtohet i gjithë grupi i mjeteve dhe burimeve të disponueshme nga agjencitë përkatëse;

(B) të përfshijë përpjekjet për të siguruar koordinimin me partnerët shumëpalësh dhe dypalësh, siç janë Bashkimi Evropian, Banka Botërore dhe korniza të tjera përkatëse të ndihmës;

(C) për të përfshirë një vlerësim fillestar publik të—

(i) mundësi ekonomike për të cilat bizneset e Shteteve të Bashkuara, ose ato të vendeve të tjera partnere me të njëjtat mendime, do të ishin konkurruese;

(ii) barriera ligjore, ekonomike, qeverisëse, infrastrukturore ose të tjera që kufizojnë tregtinë dhe investimet e Shteteve të Bashkuara në Ballkanin Perëndimor;

(iii) efektivitetin e të gjitha nismave ekzistuese të bashkëpunimit rajonal, siç janë nisma e Ballkanit të Hapur dhe Tregu i Përbashkët Rajonal i Ballkanit Perëndimor; dhe

(iv) mënyra për të rritur tregtinë dhe investimet e Shteteve të Bashkuara brenda Ballkanit Perëndimor;

(D) të zhvillojë kapacitetet dhe infrastrukturën njerëzore dhe institucionale në sektorë të shumtë të ekonomive, duke përfshirë energjinë e pastër, efikasitetin e energjisë, bujqësinë, zhvillimin e ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme, shëndetësinë dhe sigurinë kibernetike;

(E) të ndihmojë në zhvillimin dhe zbatimin e marrëveshjeve tregtare rajonale dhe ndërkombëtare;

(F) për të mbështetur ndërmarrjet në pronësi të grave;

(G) të promovojë politikat dhe programet qeveritare dhe të shoqërisë civile që luftojnë korrupsionin dhe inkurajojnë transparencën (duke përfshirë mbështetjen e medias së pavarur duke promovuar sigurinë dhe mbrojtjen e gazetarëve), konkurrencën e lirë dhe të ndershme, qeverisjen e shëndoshë, reformën gjyqësore, kujdesin mjedisor dhe mjediset e biznesit të favorshme për rritje ekonomike të qëndrueshme dhe gjithëpërfshirëse; dhe

(H) të përfshijë një strategji të diplomacisë publike që përshkruan veprimet që do të ndërmerren nga agjencitë përkatëse për të rritur mbështetjen për marrëdhëniet me Shtetet e Bashkuara nga qytetarët e vendeve të Ballkanit Perëndimor.

(3) INFORMACION. —Jo më vonë se 90 ditë pas datës së miratimit të këtij Akti, Sekretari i Shtetit duhet t’u ofrojë komisioneve përkatëse të Kongresit një informim që përshkruan progresin e bërë drejt zhvillimit të strategjisë së kërkuar sipas paragrafit (2).

(c) Iniciativa rajonale e tregtisë dhe zhvillimit.—

(1) NJË AUTORIZIM.—Sekretari i Shtetit dhe Administratori i Agjencisë së Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar, në koordinim me krerët e departamenteve dhe agjencive të tjera Federale përkatëse, mund të koordinojnë një iniciativë rajonale tregtare dhe zhvillimi për rajonin e përbërë nga çdo vend i Ballkanit Perëndimor dhe çdo vend anëtar i Bashkimit Evropian që ndan një kufi me një vend të Ballkanit Perëndimor (i referuar në këtë nënseksion si “rajoni i Ballkanit Perëndimor”) në përputhje me këtë nënseksion.

(2) ELEMENTËT E NISMËS.—Nisma e autorizuar sipas paragrafit (1) duhet—

(A) të promovojë rritjen dhe konkurrueshmërinë e sektorit privat dhe të rrisë kapacitetin e bizneseve, veçanërisht ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme, në rajonin e Ballkanit Perëndimor;

(B) synojnë të rrisin eksportet brendarajonale në vendet e Ballkanit dhe shtetet anëtare të Bashkimit Evropian;

(C) synojnë të rrisin eksportet dhe investimet e Shteteve të Bashkuara në vendet e Ballkanit;

(D) mbështesin kompanitë e reja, duke përfshirë kompanitë e udhëhequra nga të rinjtë ose gratë, në rajonin e Ballkanit Perëndimor duke—

(i) ofrimin e trajnimeve në aftësitë e biznesit dhe lidershipin; dhe

(ii) ofrimi i mundësive për t’u lidhur me burimet e kapitalit;

(E) inkurajojnë dhe promovojnë tregtinë dhe investimet e brendshme dhe të jashtme përmes angazhimit me komunitetet e diasporës së Ballkanit Perëndimor në Shtetet e Bashkuara dhe jashtë vendit;

(F) të ofrojë ndihmë për qeveritë dhe organizatat e shoqërisë civile të vendeve të Ballkanit Perëndimor për të zhvilluar—

(i) rregullore për të siguruar investime të drejta dhe efektive; dhe

(ii) mjete shqyrtimi për të identifikuar dhe penguar investimet keqdashëse dhe praktikat e tjera ekonomike shtrënguese;

(G) të shqyrtojë programet ekzistuese të ndihmës në lidhje me Ballkanin Perëndimor në të gjitha agjencitë Federale—

(i) për të eliminuar dyfishimin; dhe

(ii) të identifikojë fushat e koordinimit të mundshëm brenda rajonit të Ballkanit Perëndimor;

(H) identifikimi i fushave ku zbatimi i burimeve shtesë mund të zgjerojë programet e suksesshme në 1 ose më shumë vende në rajonin e Ballkanit Perëndimor duke u mbështetur në përvojën dhe arkitekturën ekzistuese të programit;

(I) krahasoj analizat ekzistuese të sektorëve të një vendi të vetëm për të përcaktuar fushat e fokusit që do të përfitonin nga një qasje rajonale në lidhje me rajonin e Ballkanit Perëndimor; dhe

(J) promovimi i tregtisë brendarajonale në të gjithë rajonin e Ballkanit Perëndimor nëpërmjet—

(i) programim, duke përfshirë grantet, marrëveshjet e bashkëpunimit dhe format e tjera të ndihmës;

(ii) zgjerimi i ndërgjegjësimit për disponueshmërinë e kredive dhe instrumenteve të tjera financiare nga Qeveria e Shteteve të Bashkuara; dhe

(iii) koordinimin e aksesit në instrumentet ekzistuese tregtare të disponueshme nëpërmjet aleatëve dhe partnerëve në rajonin e Ballkanit Perëndimor, duke përfshirë Bashkimin Evropian dhe institucionet financiare ndërkombëtare.

(3) MBËSHTETJE PËR PROJEKTET RAJONALE TË INFRASTRUKTURËS.—Iniciativa e autorizuar sipas paragrafit (1) duhet të lehtësojë dhe prioritizojë mbështetjen për projektet rajonale të infrastrukturës, duke përfshirë—

(A) projekte transporti që ndërtojnë rrugë, ura, hekurudha dhe infrastrukturë tjetër fizike për të lehtësuar udhëtimin e mallrave dhe njerëzve në të gjithë rajonin e Ballkanit Perëndimor;

(B) mbështetje teknike dhe investime të nevojshme për të përmbushur standardet e Shteteve të Bashkuara dhe të Bashkimit Evropian për udhëtimet ajrore, duke përfshirë kontrollin dhe ndarjen e informacionit;

(C) zhvillimin e rrjeteve të telekomunikacionit me ofrues të besuar;

(D) projekte infrastrukturore që lidhin vendet e Ballkanit Perëndimor me njëra-tjetrën dhe me vendet me të cilat ato ndajnë një kufi;

(E) analiza efektive e tenderëve dhe proceset transparente të prokurimit;

(F) programe transparence investimesh që do të ndihmojnë vendet në Ballkanin Perëndimor të analizojnë boshllëqet dhe të vendosin reformat e nevojshme institucionale dhe rregullatore—

(i) të krijojë një mjedis të favorshëm për tregtinë dhe investimet; dhe

(ii) të forcojë mbrojtjen kundër investimeve të dyshimta nëpërmjet prokurimit publik dhe privatizimit dhe nëpërmjet investimeve të huaja direkte;

(G) ndarjen e praktikave më të mira të nxjerra nga Shtetet e Bashkuara dhe partnerë të tjerë ndërkombëtarë për të siguruar që mekanizmat institucionalë dhe rregullatorë për adresimin e këtyre çështjeve janë të drejtë, joarbitrarë, efektivë dhe të lirë nga korrupsioni;

(H) projekte që mbështesin sigurinë energjetike rajonale dhe zvogëlojnë varësinë nga energjia ruse;

(I) asistencë teknike dhe gjenerim investimesh private në projekte që promovojnë lidhshmërinë dhe ndarjen e energjisë në rajonin e Ballkanit Perëndimor;

(J) asistencë teknike për të mbështetur bashkëpunimin rajonal në mbrojtjen e mjedisit që përfshin palët e interesuara qeveritare, politike, qytetare dhe të biznesit; dhe

(K) asistencë teknike për të zhvilluar opsione financimi dhe për të ndihmuar në krijimin e lidhjeve me institucione dhe investitorë potencialë financiarë.

(4) KËRKESAT. —I gjithë programimi sipas iniciativës së autorizuar sipas paragrafit (1) duhet—

(A) të jetë i hapur për pjesëmarrjen e Shqipërisë, Bosnjës dhe Hercegovinës, Kosovës, Malit të Zi, Maqedonisë së Veriut dhe Serbisë;

(B) të jetë në përputhje me kërkesat e anëtarësimit në Bashkimin Evropian;

(C) të përqendrohet në mbajtjen e talenteve brenda Ballkanit Perëndimor;

(D) promovojnë politikat qeveritare në vendet e Ballkanit Perëndimor që inkurajojnë konkurrencën e lirë dhe të ndershme, qeverisjen e shëndoshë, mbrojtjen e mjedisit dhe mjediset e biznesit që janë të favorshme për rritje ekonomike të qëndrueshme dhe gjithëpërfshirëse; dhe

(E) të përfshijë një strategji të diplomacisë publike për të informuar audiencat lokale dhe rajonale në rajonin e Ballkanit Perëndimor rreth iniciativës, duke përfshirë programe dhe projekte specifike.

(d) Korporata Financiare e Zhvillimit Ndërkombëtar të Shteteve të Bashkuara.—

(1) EMËRIMET. —Jo më vonë se 1 vit pas datës së miratimit të këtij Akti, në varësi të disponueshmërisë së fondeve të miratuara, Drejtori Ekzekutiv i Korporatës së Financave për Zhvillim Ndërkombëtar të Shteteve të Bashkuara, në bashkëpunim me Sekretarin e Shtetit, duhet të marrë në konsideratë përfshirjen e një zyre rajonale me përgjegjësi për Ballkanin Perëndimor brenda planeve të Korporatës për të hapur zyra të reja rajonale.

(2) RAPORT I PËRBASHKËT.—Jo më vonë se 180 ditë pas datës së hyrjes në fuqi të këtij Akti, Drejtori Ekzekutiv i Korporatës Financiare për Zhvillim Ndërkombëtar të Shteteve të Bashkuara dhe Administratori i Agjencisë së Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar do të paraqesin një raport të përbashkët në komisionet përkatëse të kongresit që përfshin—

(A) një vlerësim të përfitimeve të ofrimit të garancive sovrane të kredisë për vendet në Ballkanin Perëndimor për të mbështetur projektet e infrastrukturës dhe diversifikimit të energjisë;

(B) një skicë të burimeve shtesë, të tilla si mjetet, financimi dhe personeli, të cilat mund të kërkohen për të ofruar garanci për kredi sovrane në Ballkanin Perëndimor; dhe

(C) një vlerësim se si Korporata Financiare Ndërkombëtare e Zhvillimit të Shteteve të Bashkuara mund të përdorë produktet e saj të sigurimit në mbështetje të obligacioneve ose instrumenteve të tjera të lëshuara për të mbledhur kapital përmes tregjeve financiare të Shteteve të Bashkuara në Ballkanin Perëndimor. Sot.com.al,