Nëntë sëmundje të rrezikshme po kërcënojnë Evropën si pasojë e zgjerimit të mushkonjave dhe rriqrave që vijnë nga zona tropikale

Europa përballet me një kërcënim të ri shëndetësor, ndërsa nëntë sëmundje tropikale po shfaqen gjithnjë e më shpesh në kontinent. Insektet bartëse të viruseve vdekjeprurës po migrojnë nga Afrika, Azia dhe Amerika Latine, duke sjellë me vete rreziqe të reja për qytetarët evropianë.

Gjatë vitit 2024, është vërejtur një rritje alarmante e rasteve të transmetuara nga mushkonjat, me disa viruse që u dyfishuan. Vetëm virusi i Nilit Perëndimor preku mbi 1,400 persona në 19 shtete të ndryshme, përfshirë rajone të largëta si Britania e Madhe.

Në Francë, në vitin 2025 janë regjistruar gjashtë shpërthime të virusit chikungunya që nga muaji maj. Institucionet shëndetësore të BE-së po paralajmërojnë qytetarët që të tregojnë kujdes të shtuar gjatë udhëtimeve, duke kërkuar masa personale parandaluese.

Qendra Evropiane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve (ECDC) ka identifikuar tre lloje mushkonjash dhe tre lloje rriqrash të vendosur tashmë në disa shtete anëtare. Këto specie, të cilat lulëzojnë në klimë të ngrohtë dhe të lagësht, po bëhen gjithnjë e më të zakonshme.

Profesori François Balloux i Institutit të Gjenetikës në Londër pohon se ndryshimet klimatike po krijojnë kushte ideale për përhapjen e këtyre infeksioneve. “Këto insekte po gjejnë habitat të përshtatshëm në Evropë dhe kjo është vetëm fillimi,” deklaron ai.

Sipas raportit të gazetës britanike The Sun, nëntë sëmundjet kryesore të rrezikshme janë: Chikungunya, Ethet e Krimesë-Kongos, Dengue, Leishmanioza, Lyme, Malaria, Encefaliti nga rriqrat, Virusi i Nilit Perëndimor dhe Zika. Të gjitha këto përhapen nga insekte dhe kanë potencial të shkaktojnë pasoja të rënda shëndetësore, përfshirë dëmtime neurologjike dhe vdekje.

Chikungunya, një virus që përhapet nga mushkonjat Aedes, tashmë është i pranishëm në mbi 15 vende evropiane. Ai shkakton dhimbje të forta muskujsh dhe kyçesh, ndërsa simptomat mund të zgjasin për muaj të tërë.

Ethet hemorragjike të Krimesë dhe Kongos, të transmetuara nga rriqrat Hyalomma, janë raportuar në Spanjë, Bullgari dhe Greqi. Ky virus mund të shkaktojë gjakderdhje të brendshme dhe ka shkallë vdekshmërie deri në 40%.

Virusi i Dengues, i njohur ndryshe si “ethe të thyerjes së kockave”, është përhapur gjithashtu në shumë vende, përfshirë Shqipërinë. Ai shkakton dhimbje të forta dhe në rastet më të rënda mund të çojë në gjendje shoku.

Leishmanioza, e përhapur nga mizat e rërës, është prezente në Spanjë, Itali, Greqi dhe Portugali. Ajo shkakton plagë të dhimbshme në lëkurë dhe në raste të avancuara prek organet e brendshme, duke kërcënuar jetën.

Sëmundja e Lyme-it, e përhapur nga rriqrat e drerit, është tashmë e përhapur në të gjithë Evropën, përfshirë Shqipërinë. Ajo shkakton skuqje karakteristike dhe mund të shoqërohet me lodhje të zgjatur dhe dhimbje kronike.

Malaria, që dikur ishte çrrënjosur në Evropë, po rikthehet në vendet e Mesdheut si Spanja, Greqia dhe Qipro. Në vitin 2023 u raportuan mbi 2,100 raste në Britani të importuara nga vendet e prekura.

Encefaliti i përhapur nga rriqrat është një tjetër virus serioz që mund të prekë trurin. Ai tashmë është shfaqur edhe në veri të Evropës, përfshirë Mbretërinë e Bashkuar dhe shtetet baltike.

Virusi i Nilit Perëndimor ka pasur përhapje të shpejtë dhe tani gjendet në më shumë se dhjetë vende. Ai mund të shkaktojë komplikime të rënda neurologjike dhe në raste të rralla, vdekje.

Zika, një virus i butë në shumicën e rasteve, paraqet rrezik serioz për gratë shtatzëna, pasi lidhet me defekte të lindjes. Ai përhapet nga mushkonjat Aedes dhe është gjetur në pjesë të shumta të Evropës Jugore.

Në këtë klimë të re shëndetësore, autoritetet evropiane nxisin qytetarët që të ndjekin raportimet javore të ECDC dhe të marrin masat e duhura mbrojtëse kundër pickimeve të insekteve. Parandalimi dhe vetëdijësimi janë arma më e fortë për të përballuar kërcënimet që po vijnë.