Kolumnisti serb Miša Brki? shpalos pikëpamjen e tij për avancimin e Shqipërisë drejt BE-së dhe punën e kryeministrit Rama

I lini të shkojnë, i lini të shkojnë, dhe mund të kishin ndërtuar disa ujësjellës dhe rrugë të tjera.

Historia thotë se me këto fjalë, një plakë e mençur nga Zalaz, një fshat mbi Risan në Gjirin e Kotorrit, i tha lamtumirë pushtuesve – Perandorisë së fuqishme Austro-Hungareze.

Më poshtë shpateve të pjerrëta, poshtë në Igalo, ekziston një tjetër histori që lidhet me Austro-Hungarinë. Ajo thotë se Princi i Kurorës Franz Ferdinand vendosi të blinte baltë shëruese dhe të ndërtonte një banjë mbi të, por së pari iu desh të blinte tokën nga fshatarët.

Ai dërgoi një avokat për të negociuar dhe së pari u takua me pronarin e truallit më të madh. Ai menjëherë filloi ta bindte dhe i ofroi para të majme, por fshatari nuk pranoi asnjë çmim. Pastaj avokati kaloi në një taktikë tjetër dhe e kërcënoi sundimtarin e fuqishëm, gjë që e bëri fshatarin të qëndronte “i qetë” dhe më në fund e largoi avokatin me fjalët: “Nuk kam frikë nga perandori për sa kohë që oborri është në Vjenë”.

Këto dy histori kanë mësime morale që ende jehojnë në Malin e Zi sot – se Austro-Hungaria kishte qeverisje të mirë dhe një gjyqësor të pavarur. Dhe ishte një bashkim, një bashkësi shtetesh. Kujtesa historike është një nga shtyllat dhe nxitësit e rëndësishëm të aspiratave të sotme malazeze për t’u bashkuar me bashkësinë e re moderne të shteteve – Bashkimin Evropian.

Sipas të gjitha vlerësimeve përkatëse, Mali i Zi ende po ia del shumë mirë në përmbushjen e detyrimeve të tij nga agjenda e pranimit dhe është ndër kandidatët më seriozë për anëtarësim në BE. Por papritmas, fqinji i saj juglindor – Shqipëria, e cila është bërë në mënyrë të padukshme një e dashur evropiane dhe favoritja e parë ballkanike me përparim mbresëlënës në integrimin evropian – po i merr frymën në qafë.

Në një nga panelet e Forumit Strategjik të Bledit në shtator, kryeministri shqiptar Edi Rama pretendoi se vendi i tij ishte gati për anëtarësim në BE dhe premtoi se, nëse është e nevojshme, Shqipëria do ta “tërheqë” Malin e Zi në Bashkim, dhe pastaj shtoi me shaka: “Na përfshini dhe ne do të sjellim argëtim dhe optimizëm”.

Kryeministri aktual malazez, Milojko Spaji?, heshtte për ofertën e Ramës për të “tërhequr”, por Komisionerja Evropiane për Zgjerim, Marta Kos, la të kuptohej se Mali i Zi mund të bëhej anëtari i 28-të i BE-së në vitin 2028 dhe Shqipëria mund të bëhej anëtari i 29-të që në vitin 2029.

Ky është Edi, një nga autorët e projektit “Ballkani i Hapur”, i konceptuar si një paradhomë për në Bashkimin Evropian përmes të cilit vendet e rajonit duhet të kalojnë, nëse duan të hyjnë në shtëpinë e familjes së madhe të kombeve evropiane.

Në atë kohë, Kryeministri shqiptar bënte vazhdimisht fotografi me presidentin serb, duke konkurruar me të për autorësinë e projektit të integrimit të tregut të Ballkanit Perëndimor, duke konkurruar me të në përhapjen e entuziazmit për Procesin e Berlinit dhe duke konkurruar për të parë se kush ishte evropiani më i madh në Ballkan.

Dhe pastaj Edi papritmas u zhduk në heshtje nga radari serb. Sikur të ishte hequr nga të gjitha fotografitë në të cilat buzëqeshte dhe përqafonte presidentin serb. Edhe atletet e tij me taban të bardhë nuk u lanë (gabimisht, si në epokën e Stalinit) në fotografi. Askush nuk e përmend më Edin në Beograd (përveç si një armik që po punon për kokën e Serbisë duke lidhur aleanca ushtarake me vendet fqinje).

Vetëm falë deklaratave të institucioneve të BE-së, ose takimeve kushtuar integrimit të vendeve të Ballkanit Perëndimor në BE dhe mediave profesionale vendase që raportojnë për këtë, qytetarët e Serbisë mund të mësojnë për punën e përkushtuar të Kryeministrit shqiptar për integrimin evropian dhe progresin mbresëlënës të vendit të tij në atë proces.

Kështu, mund të mësohet se Edi po punon me përkushtim për evropianizimin në vendin e tij, i cili i shërben atij si një mjet për ndërtimin e një shteti – ai udhëton nëpër Evropë dhe gjithmonë pyet “çfarë duhet të bëj”, para se të ulet në tryezë për të negociuar me bashkëbiseduesin e tij.

Ai me maturi, bindje dhe thjeshtë u shpjegon bashkatdhetarëve të tij se integrimi evropian ofron standarde dhe njohuri jetësore për ndërtimin e institucioneve që Shqipërisë i kanë munguar prej kohësh. Dhe ai thotë se procesi i integrimit evropian shërben si një mjet për formatimin e shtetit. Kjo është arsyeja pse 91 për qind e shqiptarëve, sipas një sondazhi të Eurobarometrit, mbështesin pranimin e vendit të tyre në Bashkimin Evropian.

Në mesin e shtatorit, Shqipëria hapi të pestin nga gjithsej gjashtë grupe në negociatat e pranimit në BE. Ky është Grupi Katër, i cili merret me Agjendën e Gjelbër dhe Lidhshmërinë e Qëndrueshme (katër kapituj: transporti, energjia, rrjetet trans-evropiane dhe ndryshimet klimatike).

Grupi 1 (të drejtat themelore) u hap një vit më parë, Grupi 6 (marrëdhëniet ndërkombëtare) në dhjetor, dhe Grupi 2 (tregu i brendshëm) dhe Grupi 3 (konkurrueshmëria dhe rritja gjithëpërfshirëse) u hapën në prill dhe mars të këtij viti. Plani është të hapet vetëm Grupi 5 (burimet, bujqësia dhe kohezioni) deri në fund të këtij viti.

“Shqipëria po bën një punë mbresëlënëse dhe është një shembull se ndryshimi pozitiv është i mundur me lidership të fortë. Komisioni Evropian mbështet vizionin e qeverisë së Edi Ramës që vendi të përfundojë negociatat e pranimit deri në fund të vitit 2027”, tha Marta Kos.

Partnerët politikë evropianë, bashkëbiseduesit dhe miqtë ndajnë mendimin se kryeministri shqiptar, ndryshe nga të gjithë udhëheqësit e tjerë ballkanikë, ka thellësi strategjike në planifikimin e së ardhmes së vendit të tij dhe në zgjedhjen e modeleve dhe mjeteve me të cilat dëshiron të realizojë vizionin e një Shqipëria evropiane.

Ai e ka lidhur fort ekonominë e vendit me Italinë fqinje përmes marrëveshjeve ekonomike dhe tregtare, e cila është bërë kështu një lobiste e rëndësishme për Tiranën në Bruksel. Ai e ka vendosur sektorin e sigurisë në duart e Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe po ndërton një shtet ligjor me ndihmën e SHBA-ve dhe BE-së.

Rama ishte iniciatori i ndryshimit në Kushtetutën e Shqipërisë, që lejoi hapjen e dy pozicioneve të reja në Prokurorinë e Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK), për prokurorët specialë që u ftuan të vinin nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian.

Edhe pse të pavarur në hetimet e tyre, këta prokurorë “të huaj” punojnë ngushtë me homologët e tyre shqiptarë në shumë raste. Ishte një kthesë Kopernikane për sundimin e ligjit në Shqipëri. Shumica e shqiptarëve e konsiderojnë korrupsionin një problem serioz.

Sondazhet e opinionit tregojnë se SPAK është institucioni më i besuar dhe më i besueshëm shqiptar. Fakti është se SPAK mund të funksionojë pa ndikim politik. Por besimi i publikut shqiptar në SPAK ende mbështetet në pjesëmarrjen ndërkombëtare të Shteteve të Bashkuara dhe BE-së në krijimin e një sundimi të ligjit, jo në besimin e ripërtërirë tek gjyqtarët dhe prokurorët vendas.

Takimet midis kryeministrit shqiptar dhe presidentit të Serbisë janë bërë të rralla për ca kohë tani. Dhe marrëdhëniet janë ftohur. Edi nuk është më një mysafir i mirëpritur në Beograd, ai u largua nga “filmi ynë” sepse nuk mund të priste më presidentin serb në udhëtimin e tij në Bashkimin Evropian. Edi po nxiton ta bëjë Shqipërinë një shtet modern dhe ta çojë atë në Bashkimin Evropian, ndërsa presidenti serb e sheh vendin si pion të tijin dhe po luan me katër karrige.

Presidenti serb, që kur pushoi së shoqëruari kryeministrin shqiptar, ka qenë një idiot nga Pekini dhe Moska, në Karakas dhe Kajro, dhe e trajton Bashkimin Evropian si pleh.

Kjo është arsyeja pse askush nuk habitet nga gjetja e Eurobarometrit se Serbia është i vetmi vend në Ballkanin Perëndimor me entuziazëm minimalist për integrimin evropian (33 për qind) dhe me besim maksimalist te Putini dhe Xi Jinping.

Vetëm për të parafrazuar ?ole: “Udhëto Edi, mos na prit më… Kaluam shumë mirë duke të shoqëruar… Po kalojmë mirë, ashtu siç e meritojmë”,