Shkrirja e akullit zbulon një sekret 6,000 vjeçar

Shkrirja e akullit alpin në Malet Shkëmbore ka çuar në zbulimin e një pylli me pisha të bardha 5,900-vjeçar. Mbi 30 pemë vlerësohet se janë gjetur nga shkencëtarët gjatë një studimi arkeologjik në pllajën Beartooth në Wyoming. Pemët e zbuluara rishtazi ndodhen në 3,100 metra mbi nivelin e detit, që është 180 metra më lart se vija aktuale e pemëve.

Sipas Cathy Whitlock në Universitetin Shtetëror të Montanës, kjo “na ofron një dritare për kushtet e së kaluarës në lartësi të mëdha, pasi nuk do ta shihni pishën e bardhë (Pinus albicaulis) të rritet në këtë lartësi sot, kjo për shkak se klima ishte më e ngrohtë kur rriteshin këto pemë”.

Mendohet se pemët kanë jetuar 5950 deri në 5440 vjet më parë, kur temperaturat po binin gradualisht dhe për të përcaktuar këtë vijë kohore të historisë dhe moshës së pyllit, ekipi analizoi unazat e tyre dhe përdori datimin me karbon. Për t’iu përgjigjur kësaj pyetjeje, ne i hedhim një sy Antarktidës dhe Groenlandës, ku të dhënat e bërthamës së akullit zbuluan se shpërthimet vullkanike në hemisferën veriore që kanë vazhduar për shekuj me radhë ndikuan në uljen e temperaturave për shkak të prodhimit të sedimenteve ajrore për të zvogëluar dritën e diellit dhe, ndërsa temperatura u bë më e ftohtë, kushtet nënkuptonin se ishte shumë ftohtë për pyllin.

Kjo mbështetet nga modelet klimatike që tregojnë se rënia e temperaturës 5,100 vjet më parë u shkaktua nga shpërthimet e vazhdueshme vullkanike në Islandë, sipas anëtarit të ekipit Joe McConnell në Institutin e Kërkimeve të Shkretëtirës në Nevada. Pasi i panë nga afër pemët, studiuesit vunë re se ato ishin në gjendje të shkëlqyer, gjë që sugjeron se pavarësisht se ishin tharë, ato ishin të ruajtura mirë. Edhe pse nuk ka prova të mjaftueshme për të thënë se mbulimi nga ortekët ndihmoi në këtë, pemët kanë shenja që përputhen me zgjerimin e copës aktuale të akullit.

McConnell vuri në dukje se si copa e akullit u rrit në madhësi për shkak të temperaturave më të ulëta dhe si pasojë “pemët e rrëzuara u varrosën në akull dhe u mbrojtën nga elementët për 5000 vitet e ardhshme”. Rritja e temperaturave ka çuar në shkrirjen e akullit dhe zbulimin e pemëve të fshehura më parë dhe, meqenëse temperaturat pritet të vazhdojnë të rriten në vitet që vijnë, Whitlock thotë se vija aktuale e pemëve “ka të ngjarë të zhvendoset lart me rritjen e temperaturave në dekadat e ardhshme”.

“Ky zbulim u bë i mundur për shkak të ndryshimeve klimatike antropogjene, temperaturat në rritje tani po ekspozojnë zona që janë varrosur nga akulli për mijëvjeçarë”-shtoi ajo. “Ndërsa zbulime të tilla janë interesante shkencërisht, ato janë gjithashtu një kujtesë e trishtueshme se sa të brishta janë ekosistemet alpine ndaj ndryshimeve klimatike.”

Kevin Anchukaitis në Universitetin e Arizonës reflektoi mbi mënyrën se si ky zbulim është një “kapsulë kohore” e vlefshme që mund të “flasë jo vetëm për këto pyje malore 6000 vjet më parë, por edhe për kushtet klimatike që i lejuan ato të ekzistonin”.

Related Posts

Horoskopi javor i Paolo Fox: 29 dhjetor – 4 janar 2026. Të gjitha shenjat

Zbulo çfarë rezervojnë yjet për javën që shënon kalimin nga viti i vjetër në të ri. Parashikimet për dashurinë, punën dhe mirëqenien për secilën shenjë. Dashi Dashuria…

Babai i Malit në gjendje të rënduar, përfundon në spital pas reagimeve në rrjet

Babai i banorit të Big Brother VIP 5, Malit, Faik Retkoceri, nuk ka mundur të jetë i pranishëm në intervistën e planifikuar për emisionin “Ftesë në 5”,…

Humbi TRAGJIKISHT të vëllain, Gjesti reagon për herë të parë: Ja kur do i kthehem muzikës!

Këngëtari Gjesti është bërë i “gjallë” në rrjete sociale. Ai ka reaguar për herë të parë pas ndarjes nga jeta në mënyrë tragjike të vëllait të tij,…

Panik në ajër/ Shumë pasagjerë të dëmtuar pas turbulencave të forta, avioni rikthehet në destinacion

Pasagjerët e një fluturimi të “Ryanair” për në Tenerife të Spanjës, u lënduan kur aeroplani hasi turbulenca të forta menjëherë pas ngritjes, duke e detyruar atë të…

Një stuhi e fortë dimërore godet disa pjesë të SHBA-së, qindra aksidente trafiku dhe vonesa fluturimesh

Një stuhi e fuqishme dimërore përfshiu sot disa pjesë të Shteteve të Bashkuara, duke sjellë reshje bore dhe ndërprerje të energjisë elektrike në Midwest, ndërsa zona të…

At entati në Rinas: Autorët pasi dogjën mjetin “Toyota” dyshohet se u larguan me ambulancë

Hetimet për atentatin e 11 nëntorit në Rinas, ku mbetën të vrarë Gilmando Dani dhe Mustafa Sheqeri, janë përqendruar te analiza e qindra kamerave të sigurisë, me…