Pse gruaja shqiptare ecte pas burrit?

Në shoqërinë tradicionale shqiptare, veçanërisht në segmentet rurale të saj, gjatë rrugëtimit, vajza ose gruaja e shtëpisë nuk duhej të ecte para babait, dajës, xhaxhait, vëllait, apo bashkëshortit.

Pra, asnjëherë vajza ose gruaja nuk mund të ecte para burrave.

Në paragrafin 14 te Kanuni i Dibrës, theksohet prerazi:

“Nuset e gratë e shpisë, kudo me shkue, duhet me pasë nji burrë përpara. Vetëm mrena katundit ato mund të përcillen prej një djali të ri që nuk është në moshë të armëve”.

Detyrimi për t’i lënë gjithmonë gratë prapa burrave ndër shqiptarët është interpretuar si dëshmi simbolike e shpërfilljes deri në përçmim ndaj vajzave e grave.

Por, përtej një interpretim të tillë, ecja e gruas gjithnjë prapa, e shndërronte atë në një mburojë natyrore, shumë të sigurt për bashkëshortin ose çdo burrë të fisit të saj ose të bashkëshortit që i printe në rrugët plot rreziqeve të krahinave fshatare.

Gruaja nuk mund të vritej në mënyrë të qëllimshme dhe për rrjedhojë, edhe burri që i printe asaj nuk mund të vritej prapa krahëve.

Në paragrafët 2945, 2946 dhe 2947 te Kanuni i Skëndërbegut theksohet prerazi:

“Për gjak burri vret burrë… gruaja nuk vritet as për gja k gruaje. Pushka asht për burra. Burri nuk kapet me gra, gruaja është e paprekshme… kush vret grua koritet…”

Në studimet për shoqërinë tradicionale shqiptare pothuajse asnjëherë nuk është argumentuar misioni fisnik i këtij statusi të nënrenditur të vajzave e grave në krahasim me atë të burrave përgjatë rrugëtimeve, sidomos në rajonet me shkallë më të lartë rrezikshmërie.

/Zyhdi Dervishi – “Lente të ndërveprimit simbolik”/

Related Posts

Ori Nebijaj sërish “single”, merr fund lidhja 2-vjeçare! Historia diskrete e dashurisë

Por nëse rikthehemi pas në vitin e shkuar, në ato pak deklarata që kishte, Ori fliste për një dashuri të madhe që po shijonte. Teksa ishte në…

Babai dhe djali rra’hin vajzën e shtëpisë, arrestohen

Madhësia e tekstit: Dhuna në familje godet sërish. Një rast i tillë është raportuar në Sarandë, ku babai dhe djali kanë dhunuar vajzën e shtëpisë. “Specialistët për…

Efekt domino në Evropë: Ukraina anëtare e BE-së në 1 janar 2027, hapet rruga edhe për 8 vendet kandidate, përfshirë Shqipërinë

Ukraina mund të anëtarësohet në BE deri në vitin 2027 sipas një plani paqeje në draft. Diplomacia “dinake” e Kievit mund ta detyrojë bllokun të rishkruajë procedurat…

Historia prekëse e 11-vjeçarit ukrainas për humbjen e nënës bën përkthyesen të shpërthejë në lot (VIDEO)

Historia e një djali ukrainas të plagosur nga një raketë ruse ka prekur zemrat e njerëzve në mbarë botën. Në videon që ka bërë xhiron e rrjetit,…

Një kryevepër 1500-vjeçare bizantine mbi liqenin e Ohrit në Lin që zbulohet vetëm tre muaj në vit

Ky gadishull shqiptar fsheh mozaikë bizantinë, nën një mbulesë mbrojtëse për nëntë muaj të vitit, me sipërfaqe 158 metra katrorë, që datojnë në shekullin VI Journée Mondiale…

Raportohet e zhdukur një e moshuar amerikane në Tiranë, a e ka parë dikush?

Një grua amerikane është raportuar e zhdukur në Tiranë, ndërsa familjarët e saj kërkojnë ndihmën e qytetarëve për ta gjetur sa më parë. Sipas mesazhit të mbërritur…