Pse gruaja shqiptare ecte pas burrit?

Në shoqërinë tradicionale shqiptare, veçanërisht në segmentet rurale të saj, gjatë rrugëtimit, vajza ose gruaja e shtëpisë nuk duhej të ecte para babait, dajës, xhaxhait, vëllait, apo bashkëshortit.

Pra, asnjëherë vajza ose gruaja nuk mund të ecte para burrave.

Në paragrafin 14 te Kanuni i Dibrës, theksohet prerazi:

“Nuset e gratë e shpisë, kudo me shkue, duhet me pasë nji burrë përpara. Vetëm mrena katundit ato mund të përcillen prej një djali të ri që nuk është në moshë të armëve”.

Detyrimi për t’i lënë gjithmonë gratë prapa burrave ndër shqiptarët është interpretuar si dëshmi simbolike e shpërfilljes deri në përçmim ndaj vajzave e grave.

Por, përtej një interpretim të tillë, ecja e gruas gjithnjë prapa, e shndërronte atë në një mburojë natyrore, shumë të sigurt për bashkëshortin ose çdo burrë të fisit të saj ose të bashkëshortit që i printe në rrugët plot rreziqeve të krahinave fshatare.

Gruaja nuk mund të vritej në mënyrë të qëllimshme dhe për rrjedhojë, edhe burri që i printe asaj nuk mund të vritej prapa krahëve.

Në paragrafët 2945, 2946 dhe 2947 te Kanuni i Skëndërbegut theksohet prerazi:

“Për gjak burri vret burrë… gruaja nuk vritet as për gja k gruaje. Pushka asht për burra. Burri nuk kapet me gra, gruaja është e paprekshme… kush vret grua koritet…”

Në studimet për shoqërinë tradicionale shqiptare pothuajse asnjëherë nuk është argumentuar misioni fisnik i këtij statusi të nënrenditur të vajzave e grave në krahasim me atë të burrave përgjatë rrugëtimeve, sidomos në rajonet me shkallë më të lartë rrezikshmërie.

/Zyhdi Dervishi – “Lente të ndërveprimit simbolik”/

Related Posts

Sinoptikania tregon ndryshimin me motin 10 ditëshin e fundit te prillit

Metereologia e MeteoAlb Laida Porja tha se ky 10 ditësh i fundit i prillit mund te konsiderohet i paqendrueshem edhe pse nis me diell ne mengjes. Ajo…

Do ta mbyllin Prillin në mënyrë perfekte! Kush jane 3 shenjat e horoskopit!

Dashi Javët e ardhshme do të jenë të suksesshme për Dashin. Pas një fillimi të vështirë të muajit, ku duhet të përballeni me shumë konflikte, do të…

Liridona Ademaj u vr*a nga burri, te vendosur ne azil, e pabesueshme cpo ndodh sot me fëmijët e saj!

Liridona Ademaj, një 30-vjeçare nga Kosova, u vra më 29 nëntor 2023 në Prishtinë, në një ngjarje që tronditi opinionin publik. Për këtë kr im të rëndë,…

Datë me Fat është 24 por mos e harroni edhe 27 prillin sepse një çeshtje shtese do te..!

Nuk është më as çùdi dhe as ndònjë sèkrèt i madh, fákti që në shumë ráste, disa shènja kanë një fát shumë hèrë më të mirë se…

Sinoptikania tregon ndryshimin me motin 10 ditëshin e fundit te prillit

Metereologia e MeteoAlb Laida Porja tha se ky 10 ditësh i fundit i prillit mund te konsiderohet i paqendrueshem edhe pse nis me diell ne mengjes. Ajo…

‘Çm*endet’ moti/ Breshëri bën ‘kërdinë’ në këtë vend

Një stuhi e fortë e shoqëruar me breshër ka përfshirë ditën e sotme fshatrat Tregan dhe Bathës në Elbasan. Stuhia, e cila ka zgjatur rreth një orë,…