Mosha e mesme nuk është më më e palumtura. Prej dekadash, anketat kanë treguar se mosha e mesme ishte pika më e ulët e jetës. Të rinjtë dhe të moshuarit shprehnin përgjithësisht nivele të larta kënaqësie, ndërsa ata në moshë të mesme përjetonin një rënie të fortë.

Ky fenomen, i njohur si “U-ja e lumturisë” ose “kurbë dëshpërimi”, është dokumentuar qindra herë në shumë vende. Mosha e pikës më të madhe të pakënaqësisë ndryshonte sipas vendeve – zviceranët ishin më të trishtuar në moshën 35 vjeç, ukrainasit në të 60-at – por modeli ishte i qartë.

Së fundmi, megjithatë, kjo kurbë duket se është shtrembëruar. Një studim i botuar më 27 gusht në PLOS ONE nga ekonomistët David Blanchflower, Alex Bryson dhe Xiaowei Xu tregon se sot janë të rinjtë ata që raportojnë nivelet më të larta të mjerimit. “Nga një formë U-je kemi kaluar në një pistë ski,” thotë Dr. Bryson.

Autorët e vunë re fillimisht këtë ndryshim në BRFSS, një anketë afatgjatë mbi amerikanët. Ata llogaritën përqindjen e të anketuarve në çdo grupmoshë që deklaruan se kishin pasur gjendje të keqe mendore çdo ditë gjatë muajit të kaluar.

Nga viti 2009 deri në 2018, modeli ishte i njohur: mjerimi arrinte kulmin në mesomoshë. Por nga 2019 deri në 2024, panorama ndryshoi. Teksa nivelet e pakënaqësisë te të rriturit e mesëm e të moshuarit mbetën pothuajse të qëndrueshme, tek të rinjtë u rrit ndjeshëm.

E njëjta gjë vërehet edhe në Britani. Duke përdorur të dhëna nga UK Household Longitudinal Survey dhe Annual Population Survey, studiuesit gjetën se ankthi dhe dëshpërimi u rritën ndjeshëm pas vitit 2016 tek të rinjtë nën 40 vjeç, duke zhdukur “kurbën e U-së” deri në vitin 2019.

Ka prova edhe jashtë botës anglofone: sipas të dhënave të Global Mind Project, në 44 vende nga Afrika, Azia, Europa, Amerika Latine dhe Lindja e Mesme, të rinjtë raportojnë vazhdimisht gjendje mendore më të keqe sesa më të moshuarit.

Megjithatë, është ende e mundur që kurba e vjetër të rishfaqet. Studimi i ri ofron vetëm një fotografi në një moment të caktuar – pra, nuk përjashtohet mundësia që 20-vjeçarët e sotëm, tashmë të palumtur, të ndjekin të njëjtin model dhe të bëhen edhe më të trishtuar në moshë të mesme.

“Nuk është e paimagjinueshme që nëse të rinjtë nisin kaq keq, mund të jenë edhe më keq në mes të jetës,” thotë Dr. Bryson.

Studimet gjatësore, që ndjekin të njëjtët individë me kalimin e kohës, janë të rralla, por ato pak që ekzistojnë gjejnë gjithashtu “kurbën e U-së”, me kulm të mjerimit në mesomoshë.

Kjo shton frikën se Gjenerata Z mund të përjetojë edhe më shumë trishtim në vitet që vijnë. Të dhënat sipas brezave mbështesin këtë: çdo brez që ka hyrë në moshën e mesme është bërë më i palumtur krahasuar me paraardhësit. Gjenerata X dhe milenialët kanë hyrë në krizën e mesjetës së jetës më herët sesa “boomer”-at, ndërsa Gjenerata Z po nis jetën e rritur më e palumtur se çdo brez më parë.

Arsyet mbeten të paqarta. Një shpjegim lidhet me tregun e punës. Në një studim të veçantë, Blanchflower dhe Bryson gjetën se mjerimi është rritur më fort tek punëtorët e rinj amerikanë, veçanërisht ata me arsim më të ulët.

Në të kaluarën, të pasurit e një pune kishte efekt mbrojtës kundër problemeve mendore. Ky efekt duket se është zbehur, ndoshta për shkak të rënies së kënaqësisë në punë mes të rinjve. Megjithatë, kjo nuk e shpjegon situatën në vende të tjera. Në një punim tjetër, studiuesit gjetën se në disa shtete të Europës Jugore, kënaqësia e të rinjve ka ardhur në rritje që nga viti 2015, kryesisht falë uljes së papunësisë së të rinjve.

Një tjetër “fajtor” i përmendur shpesh është përdorimi i smartphone-ve dhe rrjeteve sociale, që ka ecur paralelisht me rritjen e problemeve mendore tek adoleshentët që nga fillimi i viteve 2010.

Disa studime sugjerojnë lidhje kauzale, por kërkimet më rigoroze, që ndjekin adoleshentët për periudha të gjata, nuk gjejnë marrëdhënie të fortë mes përdorimit të aplikacioneve sociale dhe problemeve mendore.

Megjithatë, ka edhe shenja pozitive. Një analizë e The Economist më herët këtë vit tregoi se shëndeti mendor i të rinjve amerikanë ka filluar të përmirësohet disi, duke sugjeruar një rikthim të optimizmit të rinisë. Nëse kjo ndodh, atëherë moshat e mesme mund të mbeten përsëri më të palumturat – ndoshta këtë herë me kujtime më të ëmbla./ Monitor